بررسی عوامل مؤثر بر زنده‌مانی بزغاله‌های کرکی رایینی در سامانه عشایری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

2 استادیار پژوهشی، بخش پژوهشهای بیوتکنولوژی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 استادیار گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

چکیده

در این پژوهش از اطلاعات طول عمر و زنده‌مانی مربوط به گله ایستگاه بز کرکی رایینی واقع در شهرستان بافت، که طی سال‌های1372 تا 1388 جمع‌آوری‌شده بودند، استفاده گردید. همچنین از طریق انجام مصاحبه و جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای از گله ایستگاه بز کرکی رایینی و گله‌های مردمی، عوامل حذف بزغاله‌ها، عوامل محیطی مؤثر بر زنده‌مانی و میزان زنده‌مانی به دست آمد. تعداد 11 گله با تنوع جغرافیایی و اندازۀ گله مختلف در سطح استان کرمان جهت تکمیل اطلاعات پرسشنامه‌ای انتخاب شد. بیش‌ترین و کم‌ترین درصد حذف بزغاله‌ها به ترتیب مربوط به مازاد پرواری (54/2درصد) و حذف بر اثر ناقص الخلقه بودن (0/4 درصد)بود. مرگ در اثر بیماری بعد از مازاد پرواری بیش‌ترین علت حذف بزغاله‌ها بود (22/3 درصد). میزان زنده‌مانی در این گله‌ها 89/94 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد که میانگین کل طول عمر تجمعی 310/3 روز بود. تأثیر عوامل غیر ژنتیکی ماه تولد بزغاله، سال تولد بزغاله، جنس بزغاله ومتغیر کمکی وزن تولد بزغاله به‌صورت درجه دو بر زنده‌مانی آنها معنی‌دار بود. مقدار وراثت‌پذیری لگاریتمی کم تا متوسط (0/14 تا 0/40)، وراثت‌پذیری اولیه متوسط تا بالا (0/25 تا 0/70) و وراثت‌پذیری مؤثر نیز متوسط (0/23 تا 0/61) برآورد گردید. از آنجا که پارامترهای ژنتیکی برآورد شده در حد متوسط هستند می توان گفت، برای بهبود زنده‌مانی بزغاله‌ها از تولد تا سن یک‌سالگی و افزایش سود اقتصادی دامدار، ضمن بهبود شرایط تغذیه‌ای می‌توان به انتخاب ژنتیکی در درون نژاد نیز توجه نمود.

کلیدواژه‌ها


بحری بیناباج، ف.( 1392 ). مطالعه ژنتیکی معیارهای بقا ءدر سنین مختلف و ارتباط آن با صفات تولید مثلی در دو نژاد گوسفند قره گل و بلوچی. پایان نامه دکتری. دانشگاه فردوسی مشهد.
بی نام. (1397). گزارش عملکرد. معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی. www.dla.agrijahad.ir
بی نام. (1397). آمار نامه. معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی. www.dla.agrijahad.ir.
رمضانی، س.( 1394). تجزیه زنده مانی در بره های مهربان از تولد تا یک سالگی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان.
وطن خواه، م. (1391). مطالعه تابع توزیع زنده مانی در بره های لری بختیاری از تولد تا سن یکسالگی. مجله پژوهش و سازندگی.شماره 95 . ص21.
محمدی نژاد، ف.، محمد آبادی، م.ر.، برازنده، ا. و اسدی، م.( 1396). مطالعه تابع توزیع زنده مانی در بزغاله های کرکی راینی از تولد تا یکسالگی. نشریه پژوهش در نشخوارکنندگان/ شماره 4. ص145.
 Awemua, E. M., Nwakalora, L. N., and Abubakar, B.Y. (1999). Environmental infuences on preweaning mortality and reproductive performance of Red Sokoto does. Small Ruminant Research, 34: 161-165.
Berhan, A., and Van Arendonk, J. (2006). Reproductive performance and mortality rate in Menz and Horro sheep following controlled breeding in Ethiopia. Small Ruminant Research, 6: 297-303.
Barazandeh, A., Molaei Moghbeli, S., Vatankhah, M., and Ghavi Hossein-Zadeh , N. (2012). Lamb survival analysis from birth to weaning in Iranian Kermani sheep. Tropical Animal Health and Production, 44: 929– 934.
Chauhan,  I.S., Misra, S.S., Kumar, A. and Gowane G.R.( 2019). Survival analysis of mortality in pre-weaning kids of Sirohi goat. Animal, 1 – 7.
Daniels, J. T., P. G. Hatfield, D. E. Burgess, R. W. Kott and J. G. P. Bowman. (2000). Evaluation of ewe and lamb immune response when ewes were supplemented with vitamin E. Journal of Animal Science , 78, 2731-2736.
Ducrocq, V., and Solkner, J.( 2000). The survival kit v3.12 user’s manual.
Forabosco, F., Bozzi, R., Filippini, F., Boettcher, P., Van Arendonk, J. A. M., and Bijma, P. (2006). Linear model vs. survival analysis for genetic evaluation of sires for longevity in Chianina beef cattle. Livestock Science, 101: 191-198.
FAO.2020. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA.
Gama, L. T., Dickerson, G. E., Young, L. D., and Leymaster, K. A. (1991). Effects of breed,
heterosis, age of dam, litter size, and birth weight on lamb mortality. Journal of
Animal Science, 69: 2727-2743.
Iman, N. Y., and Slyter, A. L. (1996). Lifetime lamb and wool production of Targhee or
Finn-Dorset-Targhee ewes managed as farm or range flock: II. Cumulative lamb and
wool production. Journal of Animal Science, 74: 1765-1769.
Kargar Borzi N., Ayatollahi Mehrgardi A., Asadi Fozi M. and Vatankhah M. (2017). Determining the appropriate selection index for Rayeni Cashmere goat under pasture-based produc-tion system. Animal Production Science, ,58, 1595-1602.
Mandal, A., Prasad, H., Kumar, A., Roy, R., and Sharma, N. (2007). Factors associated with lamb mortalities in Muzaffarnagari sheep. Small Ruminant Research, 71: 273-279.
Mohammadi, H., Moradi Shahrebabak, M. & Moradi Shahrebabak, H.( 2012). Genetic parameter estimates for growth traits and prolificacy in Raeini Cashmere goats. Tropical Animal Health and Production, 44, 1213–1220.
Morris, C. A., S. M. Hickey, and Clarke, J. N. (2000). Genetic and environmental factors affecting lamb survival at birth and through to weaning. N. Z. J. Agricultural Research, 43: 515-524.
Robertson, S.M., Atkinson, T., Friend, M.A., Allworth, M.B. and Refshauge , G. (2020). Reproductive performance in goats and causes of perinatal mortality: a review. Animal Production Science, 60:1669–1680
Sawalha, R. M., Conington, J., Brotherstone, S., and Villanueva, B. (2007). Analysis of lamb survival of Scottish Blackface sheep. Animal, 1: 151-157.
Southey, B. R., Rodriguez Zas, S. L., and Leymaster, K. A. (2001). Survival analysis of
lamb mortality in a terminal sire composite population. Journal of Animal Science,
79: 2298-2306.
Vatankhah, M. and M. A. Talebi. (2009). Genetic and Non-genetic factors affecting mortality in Lori-Bakhtiari lambs. Asian-Australas Journal of Animal Science, 22:459-464.
Vatankhah, M. (2013). Estimation of the Genetic Parameters for Survival Rate in Lori-Bakhtiari Lambs Using Linear and Weibull Proportional Hazard Models. Journal of Agricultural Science and Technology, 15: 1133-1143.
Yapi, C.V., Boylan, W.J., & Robinson, R.A. (1990). Factors associated with causes of preweaning lamb mortality. Preventive Veterinary Medicine, 10, 145-152.
Yazdi M. H., Visscher P. M., Ducrocq V., Thompson R. (2002). Heritability, reliability of genetic evaluations and response to selection in proportional hazard models. Journal of Dairy Science , 85, 1563–1577.